Wysprzęglik sprzęgła – czym jest, za co odpowiada, jak objawia się awaria

Słowo „sprzęgło” jest znane każdemu kierowcy. W przypadku manualnej skrzyni stanowi jeden z kluczowych elementów, umożliwiających płynną i bezpieczną jazdę. Jednakże wysprzęglik sprzęgła to element, o którego istnieniu wie znacznie mniej osób, chociaż bez niego niemożliwe byłoby ruszenie samochodu z miejsca. Co warto wiedzieć o tym elemencie i w jaki sposób rozpoznać objawy uszkodzonego wysprzęglika?

Czym jest wysprzęglik sprzęgła?

Sprzęgło to mechanizm, który umożliwia rozłączenie i łączenie wałów w celu przekazania momentu obrotowego. W przypadku samochodów oznacza to przekazanie siły generowanej przez silnik na koła. Po naciśnięciu pedału sprzęgła przekładnie oraz wał korbowy zostają oddzielone. Pozwala to na bezpieczną zmianę biegów albo zatrzymanie pojazdu bez ryzyka nagłego zrywu lub zgaśnięcia silnika. W starszych autach do przekazywania nacisku pedału sprzęgła wykorzystywana była linka. Rozwiązanie to zostało zastąpione bezpieczniejszym i bardziej kompaktowym systemem hydraulicznym, czyli właśnie wysprzęglikiem. Ruch pedału powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz przewodu i wywarcie nacisku na wysprzęglik, co umożliwia sterowanie dźwignią operującą sprzęgłem.

Rodzaje wysprzęglików

W samochodach można spotkać dwa rodzaje wysprzęglików: zewnętrzne i centralne. Pierwsza odmiana montowana jest poza samym sprzęgłem, co pozwala na łatwiejszy dostęp do elementu w przypadku naprawy. Modele centralne znajdują się wewnątrz samej skrzyni biegów i obejmują zintegrowany mechanizm. Drugie rozwiązanie jest spotykane głównie w nowszych samochodach, a jego naprawa może być droższa, gdyż ich diagnostyka oraz wymiana wymagają otwarcia całej skrzyni biegów. Zasada działania obydwu mechanizmów jest podobna.

wysprzęglik sprzęgła
wysprzęglik sprzęgła

Uszkodzona pompa sprzęgła – objawy

Jak każdy element, także i wysprzęglik zużywa się z czasem, co wpływa na jego skuteczne działanie. W przeciwieństwie do linki, która po zerwaniu całkowicie uniemożliwia kontrolę nad sprzęgłem, wysprzęglik stopniowo zaczyna funkcjonować coraz gorzej. Pozwala to dostrzec objawy awarii oraz udać się do serwisu. Ze względu na fakt, że wysprzęglik odpowiada za obsługę sprzęgła, pierwszym symptomem nieprawidłowego działania tego elementu są trudności z wrzuceniem pierwszego lub wstecznego biegu. Kolejnymi objawami jest zbyt duża miękkość pedału lub możliwość zmiany biegu dopiero po kilkukrotnym szybkim wciśnięciu sprzęgła. Wówczas oznacza to, że w układzie znajduje się powietrze, a zatem niewiele płynu, który pozwala przenosić nacisk z pedału na sprzęgło. Awarię wysprzęglika można również podejrzewać, jeżeli podczas naciśnięcia pedału z rejonu sprzęgła wydobywa się świszczący lub szemrzący odgłos. Gdy w grę wchodzi wadliwie działający wysprzęglik objawy mogą obejmować wyciek płynu z okolic sprzęgła, blokowanie pedału w nietypowych pozycjach. Warto pamiętać, że tego typu uszkodzenia mogą pojawić się szczególnie w okresie zimowym. Niskie temperatury obniżają wytrzymałość elementów gumowych, a to właśnie one decydują o szczelności układu.

Naprawa uszkodzonego wysprzęglika

Niski poziom płynu instalacji oraz miękki pedał sprzęgła to znak, że najprawdopodobniej konieczne będzie odpowietrzenie wysprzęglika. Tę czynność można wykonać samodzielnie, jeżeli tylko mamy dostęp do odpowiednich narzędzia. Odpowietrzenie to prosta czynność, która pozwala przywrócić pełną sprawność samochodowi w przypadku, gdy zapowietrzenie związane jest z niskim poziomem płynu w zbiorniczku lub nieszczelnością. Koszt wymiany wysprzęglika uzależniony jest od jego budowy. Modele umieszczone na zewnątrz obudowy sprzęgła są naturalnie prostsze w obsłudze, a ich demontaż nie jest zbyt skomplikowany. W przypadku wysprzęglika centralnego konieczne jest rozmontowanie całego sprzęgła. Należy też wziąć pod uwagę fakt, że kiedy zachodzi konieczność wymiany w obrębie scentralizowanego sprzęgła, warto przy okazji zamontować nowy wysprzęglik. Oszczędzi to konieczności kolejnego kosztownego demontażu w przypadku awarii tej części, która zużywa się stopniowo. Nie należy czekać do momentu, aż wysprzęglik zawiedzie całkowicie.